Kənan AYDINOĞLU.”Nəriman Həsənzadə yaradıcılığında “istedad” anlayışı”
Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatında özünəməxsus yeri var şair-dramaturq Nəriman Həsənzadənin. Keşməkeşli, əzab və əziyyət dolu şərəfli ömür yolu keçmiş yubilyar müxtəlif illədə qələmə aldığı ədəbi-bədii nümunələrdə, poeziya örnəklərində daha çox oxucunu düşündürən məsələlər ətrafında özünəməxsus bir tərzdə-şair-filolosof olaraq, fikir mübadiləsi aparmağı bacarır özü də ustalıqla-peşəkarlıqla.
Yaradıcılığı boyu daha çox ictimaiyyət nümayəndələrini həyatı boyu düşündürməyə vadar edən əhəmiyyətli məsələlərə yönəltməyə müəssər olan geniş oxucu auditoriyasının rəğbətini qazanmış Sevimli, sevimli olduğu qədər də əziz və qayğıkeş insan, istedadlı qələm sahibi Nəriman Həsənzadə öz dəsti-xətti ilə yaşadığı dönəmdə (xüsusilə də sovet hakimiyyi illərdən bu günə qədər) həm müasirlərindən, həm də yaşıdlarından zəngin yaradıcılıq yolunu keçməsi baxımından köklü sürətdə fərqlənir.
Bədii ədəbiyyatda həyatı əks etdirmənin hər üç növündən (istər lirik, istər epik, istərsə də dramatik) məharətlə istifadə etməklə yeni yaradıcılıq nümunələri ərsəyə gətirməyə müəssər olan müəllif oxucusu ilə daim ünsiyyətdə olmağa çalışır.Bu humanist addım, təbii ki, geniş oxucu auditoriyası tərəfindən həm müsbət qarşılanır, həm də deyiləcək dolğun söz üçün zəmin hazırlayır.
İlk baxışda müdik-filosof təsiri bağışlayan şair Nəriman Həsənzadə hər şeydən öncə xalqın keçmişinə, bu gününə müraciət etməklə qədim və tarixi ənənələrə malik olan böyük bir xalqın-Azərbaycan xalqının şairi olduğuna görə çox xoşbəxt görünür. Şairlik özü də, əslində, Nəriman Həsənzadə üçün öncədən müəyyən edilmiş dərin fəlsəfi hikmətdir. Həyatı boyu öz fəlsəfi dünyagörüşünə sadiq qalmağı bacaran və günbəgün bu dərk olunmuş fəlsəfi hikməti inkişaf etdirməyə müəssər olan Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının zənginləşməsi yönündə öz töhfəsini verən istedadlı yazarlardan biri və bəlkə də, ən birincisi elə əslində Nəriman Həsənzadədir.
Şair anlayaşı isə məxsusi olaraq, geniş oxucu audiyoriyasının nəzərindən yayınmır. “Şairi itlərdən qoruya bilmir” şeirini deyilənlərə ən bariz nümunə kimi göstərmək olar:
Şirin xatirədir bu acı xiffət,
Şair taleyindən yarıya bilmir.
Niyə sağlığında susur cəmiyyət,
Şairi itlərdən qoruya bilmir?!
Özü də fikir vermişəm, Sevimli Xalq şairimiz Nəriman Həsənzadənin ədəbi-bədii yaradıcılığında “istedadlı” və “istedadsız” anlayışına rast gəlinir .Dolayısı yolla müəllif müxtəlif məqamlarda hər iki anlayışı qarşılaşdırır, müsbət və mənfi cəhətlərinə aydınlıq gətirir.
Nəsr sahəsində ən uğurlu nümunələrdən hesab olunan “Nabat xalanın çörəyi” povestinin oxucusu Lalə Rasim qızına sevgi və sayqıyla həsr etdiyi “Lalə Rasim qızına” şeirində yer alan aşağıdakı bənddə atası dəmirçi Əliməmməd kişiyə müraciətlə yazdığı bənddəki fikir öz dolğunluğu ilə diqqəti cəlb edir:
Niyə istedadlı arxasız olur,
Niyə istedadsız güclüdür, ata?
Akademik Bəkir Nəbiyevə həsr etdiyi “Dünyada tərfili bir gün olmadı” şeirində öz fəlsəfəsini qətiyyətlə ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırmaqdan çəkinmir.Eyni zamanda inkişafı üçün də zəhmətə qatlaşır və sualın cavabını sanki qələm yoldaşı Bəkir Nəbiyevdən soruşub, öyrənməyə çalışır:
Niyə istedadsız düşür qabağa,
İstedad arxadan ona əl çalır?
Çağdaş dönəmdə də öz zəngin yaradıcılıq yolunu uğurla davam etdirən milyonların sevimlisi, lirik şeirlərin müəllifi USTAD Nəriman Həsənzadəyə yeni yaradıcılıq uğurları və fəaliyyəti diləyirəm!
İnşAllah səsinizin və xoş xəbərlərinizin Ana yurdumuz AZƏRBAYCANIMIZIN əzəli və əbədi torpağı-QARABAĞDAN gəlməyi diləyi ilə